Eilandjestransplantatie bij diabetes type 1: hoe ver is het onderzoek?
Wetenschappers zijn steeds verder in het onderzoek naar eilandjestransplantatie als genezing voor diabetes type 1. Maar er staan nog een paar hindernissen in de weg. Er is bijvoorbeeld maar weinig donormateriaal beschikbaar en de kans op afstoting is groot. Onderzoekers werken hard op zoek oplossingen. Zo zijn er mogelijk nieuwe bronnen voor donormateriaal gevonden. Ook zijn er microcapsules ontwikkeld die de kans op overleven in het lichaam van de patiënt vergroten.
Er zijn verschillende punten die eilandjestransplantatie moeilijk maken. Er is bijvoorbeeld maar weinig donormateriaal beschikbaar voor transplantatie. Met de huidige technieken kunnen we 30-50% van de eilandjes in de alvleesklier isoleren. Bij de voorbereiding van het donormateriaal gaat vaak ook weefsel verloren, waardoor maar 65% van de cellen geschikt is voor transplantatie.
Bovendien is het een hele klus voor getransplanteerde eilandjes om te overleven in het nieuwe lichaam. De eilandjes komen namelijk terecht in een lichaam dat juist cellen die insuline maken, afbreekt. Maar er zijn medicijnen die het afweersysteem kunnen onderdrukken. Deze behandelingen zijn wel erg zwaar en hebben een slechte invloed op de eilandjes. Bovendien zorgt de onderdrukking van het afweersysteem er weer voor dat je vatbaarder bent voor infecties.
Andere bronnen van donormateriaal
Onderzoekers zijn steeds beter in staat om andere cellen zo aan te passen dat ze de rol van cellen die insuline maken, ofwel insuline- producerende cellen kunnen vervullen. Zo kunnen insuline-producerende cellen worden gevormd uit menselijke stamcellen. Ook kunnen bestaande insuline-producerende cellen (of stamcellen daarvan) zo worden gestimuleerd dat ze zichzelf vermeerderen. Daarnaast kunnen andere cellen (uit alvleesklier, lever of galblaas) zo worden aangepast dat ze insuline maken.
Ook wordt veel onderzoek gedaan naar het gebruik van insuline-producerende cellen uit varkens. De werking van het lichaam van varkens lijkt namelijk best veel op de onze. Maar het is nog niet duidelijk of wetenschappers ook uit deze bronnen genoeg cellen kunnen halen voor transplantatie.
Microcapsules
Wetenschappers hebben nog een andere methode om transplantatie te verbeteren: microcapsules. Hierbij worden de cellen omsloten door een soort hoesje van gel dat ze beschermt tegen schadelijke stoffen en het afweersysteem van de ontvanger. Zuurstof, voedingstoffen en insuline kunnen wel door het laagje heen. Bovendien kunnen allerlei handige stoffen aan de gel toegevoegd worden. Zoals stoffen die celdood voorkomen of de kans op cel schade door het afweersysteem verminderen. Er moet echter nog veel onderzoek gedaan worden naar een goede techniek om deze microcapsules te maken.
Toekomst
Eilandjestransplantatie werkt nu nog niet goed genoeg om diabetes type 1 te genezen. Maar er zijn wel studies waarin eilandjestransplantatie in de eerste jaren succesvol is. In een studie bij 65 mensen waarbij de transplantatie lukte, bleef 80% insuline vrij na 1 jaar, 50% insuline vrij na 2 jaar en 10% insuline vrij na 5 jaar. De meeste deelnemers die toch weer insuline moesten spuiten, hadden minder insuline nodig en hadden ook minder vaak last van hypo's.
De grootste hindernis tot succesvolle transplantatie is het overleven van insuline-producerende cellen in het nieuwe lichaam. De ontwikkeling van microcapsules brengt onderzoekers een stapje dichter bij de oplossing. Door meer onderzoekt te doen kan diabetes type 1 mogelijk in de toekomst worden genezen.
Bron: D.T. Hatziavramidis en collega's, Pancreatic Islet Cell Transplantation: An Update Annals of Biomedical Engineering (2013) 41: 469-76 DOI:10.1007/s10439-012-0676-3
www.leesbaaronderzoek.nl
-
De website www.opeigenbenen.nu is een initiatief van het Lectoraat Transities in Zorg, Kenniscentrum Zorginnovatie, Hogeschool Rotterdam. De website is voortgekomen uit het onderzoeksprojecten van "Op Eigen Benen" en in samenwerking met TransitieNet. Op Eigen Benen is de verzamelnaam voor onderzoeks- en ontwikkelprojecten rondom jongeren met chronische aandoeningen in hun voorbereiding op volwassen worden en de transitie (=overgang) naar de volwassenenzorg.
-
Ieder kind is wel eens ziek. Dat kan heel vervelend zijn, maar het gaat meestal weer over. Soms is het niet zo eenvoudig en wordt een ziekte echt een probleem. Dat kan zo zijn voor kinderen met een chronische ziekte; met een ernstige of zelfs levensbedreigende ziekte; met lichamelijke klachten waarvoor de dokters geen oorzaak vinden, zoals vermoeidheid, hoofd- of buikpijn.
-
Wetenschappers zijn steeds verder in het onderzoek naar eilandjestransplantatie als genezing voor diabetes type 1. Maar er staan nog een paar hindernissen in de weg. Er is bijvoorbeeld maar weinig donormateriaal beschikbaar en de kans op afstoting is groot. Onderzoekers werken hard op zoek oplossingen. Zo zijn er mogelijk nieuwe bronnen voor donormateriaal gevonden. Ook zijn er microcapsules ontwikkeld die de kans op overleven in het lichaam van de patiënt vergroten.
-
Een OmniPod is een draadloze insulinepomp die direct op de huid zit en waarbij geen aparte infuusset met slangetje nodig is. Deze pomp is sinds kort ook verkrijgbaar op de Nederlandse markt.
